EMILIANO ZAPATA: BIOGRAFIA - SŁOWNICTWO KULTUROWE - 2025

Emiliano Zapata (1879-1919) był jedną z najwybitniejszych postaci rewolucji meksykańskiej, podczas której utworzył Armię Wyzwolenia Południa. Był inspiratorem ruchu agrarnego zwanego Zapatismo i przywódcą rewolucji chłopskiej w stanie Morelos.

Pierwsze rewolucyjne lata Zapaty przypadły na Porfiriato, okres w historii Meksyku naznaczony dyktaturą Porfirio Díaza. Na chłopów i rdzenną ludność wywarł ogromny wpływ na rozwój wielkich majątków ziemskich, które rząd rozwinął. To oznaczało polityczną wizję Zapaty.

Źródło: Bain News Service, wydawca, undefined

Jeszcze bardzo młody zaczął angażować się w politykę, zawsze w obronie chłopstwa. Gdy Rewolucja się rozpoczęła, Zapata walczył u boku Francisco I. Madero, chociaż zawsze zachowywał pewną niezależność w ocenie. To doprowadziło go do antagonizowania swoich byłych sojuszników, gdy nie spełniali oczekiwań stworzonych w związku z reformą rolną.

Po obaleniu Porfiriato i późniejszej dyktatury Victoriano Huerty, Zapata kontynuował walkę agrarną. Sprzeciwił się Carranzie, sprzymierzając się w tym czasie z Pancho Villa. To następcy Carranzy postanowili zakończyć jego życie, oszukując go, by wpadł w zasadzkę i zabił kilkoma strzałami.

Biografia

Emiliano Zapata Salazar urodził się w Anenecuilco, Morelos, 8 sierpnia 1879 roku, w bardzo skromnej rodzinie chłopskiej. Jego rodzicami byli Gabriel Zapata i Cleofás Salazar, a Emiliano był dziewiątym z 10 rodzeństwa, chociaż przeżyło tylko 4.

Jak zwykle na wsi i biednych środowiskach, Emiliano z trudem mógł otrzymać wykształcenie. Wiadomo, że uczęszczał do szóstej klasy szkoły podstawowej i że jego szkolenie prowadził profesor Emilio Vara, były żołnierz Juarista.

Anegdota pokazuje jego wczesne zrozumienie problemu chłopskiego. Mówi się, że w wieku 9 lat Emiliano widział eksmisję chłopów przez niektórych dużych właścicieli ziemskich. Jego ojciec powiedział mu, że nic nie można zrobić przeciwko niemu, a Zapata odpowiedział: „Nie możesz? Cóż, kiedy dorosnę, zwrócę im ”.

Jako dziecko Zapata musiał iść do pracy jako robotnik i dzierżawca. Gdy miał 13 lat, został osierocony i wraz z bratem Eufemio otrzymał niewielki spadek: małą ziemię i kilka sztuk bydła. W ten sposób musieli utrzymać siebie i swoje dwie siostry.

Młodość

Emiliano, w przeciwieństwie do Eufemio, zdecydował się pozostać w Anenecuilco. Tam uprawiał swoją ziemię, a poza tym musiał pracować jako dzierżawca w sąsiednim gospodarstwie. Poświęcił się także handlowi końmi i prowadzeniu pociągów mułowych.

W wieku 17 lat Zapata miał swoje pierwsze starcie z siłami bezpieczeństwa. Niektórzy autorzy twierdzą, że było to spowodowane oskarżeniem o porwanie młodej kobiety. Będzie to ta, która była jego pierwszą żoną, której ojciec potępił ucieczkę dwóch młodych mężczyzn, oskarżając Emiliano. Inne źródła wskazują jednak, że było to spowodowane czynnikami politycznymi.

Z jakiegoś powodu 15 czerwca 1897 roku został aresztowany podczas uroczystości w swoim mieście. Interwencja jego brata, uzbrojonego w pistolet, pozwoliła mu uciec. Dwaj bracia musieli opuścić stan, a Emiliano spędził cały rok na farmie w Puebla.

Kontekst społeczny

Emiliano Zapata rozpoczął życie polityczne bardzo wcześnie. W wieku 23 lat odegrał bardzo ważną rolę w Zarządzie Chłopskim Cuautla i zaczął walczyć z nadużyciami ze strony właścicieli ziemskich.

Aby zrozumieć twierdzenia i stanowisko Zapaty, konieczne jest poznanie czasu, w którym żył. Polityka agrarna wypracowana przez Porfiriato (1876 - 1911) miała bardzo zgubne skutki dla najbardziej pokornych.

Ustawy uchwalone przez rząd spowodowały, że duże firmy i właściciele ziemscy przejmowali grunty komunalne i małe nieruchomości. Jego dawni właściciele, chłopi o niewielkich zasobach, zostali zmuszeni do przemieszczania się lub pracy, prawie bez żadnych praw, w tym, co było ich własnością.

Dane wskazują, że na początku rewolucji w 1910 r. Ponad 90% chłopów było bezrolnych. Były one w rękach około 1000 latifundistas, którzy zatrudniali 3 miliony braceros.

Chociaż sytuacja ta miała miejsce w całym kraju, w szczególny sposób dotknęła państwa takie jak Morelos. Plantacje trzciny cukrowej zajmowały ziemie drobnych rolników.

Lider agrarny

Na rok przed wybuchem rewolucji, w 1909 r., Przygotowywano nowe prawo, które miało zaostrzyć sytuację. W związku z tym mieszkańcy miasta Zapata spotkali się i wyznaczyli go na przewodniczącego Rady Miejskiej.

Z tego stanowiska Zapata zaczął konsultować się z różnymi prawnikami. Przeanalizowali dogłębnie dokumenty, które potwierdzały prawa ludzi do ziemi i były sprzeczne z reformami prawnymi.

Podobnie brał udział w wielu spotkaniach odbywających się w Villa de Ayala, gdzie zaczął nabierać kształtu Plan, który miał być podstawą wszystkich jego roszczeń w kolejnych latach. Plan Ayala skupiał się na radykalnej reformie rolnej, pod hasłem „ziemia należy do tych, którzy na niej pracują”.

Niektórzy autorzy twierdzą, że działania te wywołały reakcję rządu, który nakazał mu wstąpienie do wojska. Zapata spędził nieco ponad miesiąc w Cuernavaca, później uzyskał licencję na pracę jako pan młody w Mexico City.

Przejęcie Skarbu Szpitala

Po powrocie, wkrótce potem, do Morelos, Emiliano powrócił do walki o ziemie komunalne. W ich miejscowości pochodzenia wybuchł konflikt prawny o Skarbiec Szpitala i chłopi nie mogli uprawiać na tych ziemiach, dopóki sami sędziowie nie orzekli.

To wtedy Zapata opracował swój pierwszy napad zbrojny. Na czele grupy uzbrojonych chłopów zajął hacjendę i rozdzielił między nich ziemie. Skutki w sąsiednich miastach były natychmiastowe i Zapata został mianowany szefem Junta Villa de Ayala.

Meksykańska rewolucja

Po kilkudziesięciu latach prezydentury Porfirio Díaza wydawało się, że wybory w 1910 roku przyniosą zmiany w kraju. Opozycji udało się zorganizować iw zasadzie reżim był skłonny dopuścić uczciwe wybory.

Politykiem wybranym do walki z Díazem w tych wyborach był Francisco I. Madero z Partii Antyreelekcyjnej. Jednak wkrótce po głosowaniu Porfirio zmienił zdanie i nakazał aresztowanie swojego przeciwnika.

Madero został zmuszony do wygnania, podczas gdy Díaz powrócił na prezydenta. W tych okolicznościach Madero uruchomił Plan San Luis, wzywając Meksykanów do wzięcia broni przeciwko dyktatorowi.

W przedstawionym przez polityka Planie był zasadniczy punkt dla wsi i chłopów: zwrot ziem, z których zostali wysiedleni.

Zapata miał okazję zapoznać się z Planem San Luis oraz ze szczególnym uwzględnieniem trzeciego artykułu, który dotyczył reformy rolnej. Wkrótce nawiązał rozmowy z osobistościami, takimi jak Pablo Torres Burgos, który został wysłany na spotkanie z Madero, aby zdecydować, czy udzielą mu wsparcia.

Powstanie zbrojne

Spotkanie Torresa Burgosa i Madero zakończyło się porozumieniem i część jego zwolenników przyłączyła się do powstania przeciwko Porfirio.

Jednak Emiliano Zapata nie do końca ufał obietnicom zawartym w Planie. Jego zamiarem było zapewnienie podziału ziemi między chłopów przed przyłączeniem się do rebeliantów.

Madero mianował Torresa Burgosa szefem powstania w Morelos i wydaje się, że to uspokoiło Zapatę. Rewolucjonista został mianowany pułkownikiem, a po śmierci Torresa awansował na „najwyższego przywódcę południowego ruchu rewolucyjnego” w marcu 1911 roku.

Mając tę ​​rangę, Zapata zorganizował zdobycie Cuautli w maju, wykorzystując to miasto jako bazę, aby rozszerzyć swoją władzę na resztę stanu. Natychmiast wprowadził w życie środki dystrybucji ziemi na kontrolowanych przez siebie obszarach, podczas gdy rewolucja triumfowała w pozostałej części kraju.

Wojna z Porfirio trwała tylko sześć miesięcy. W maju 1911 r. Po opuszczeniu władzy Díaz udał się na wygnanie. Na swoim stanowisku León de la Barra, odpowiedzialny za przygotowanie nowych wyborów, pozostał tymczasowo.

Plan Ayala

Francisco I. Madero, mając wszystko za sobą, został wybrany na prezydenta w listopadzie 1911 r. Zapata, w swoich południowych lennach, ufał, że wypełni zobowiązania, które podjął w odniesieniu do ziem skonfiskowanych mieszkańcom tego obszaru.

Jednak sprawy nie były takie proste. Madero wkrótce znalazł się pod presją armii i bardziej konserwatywnych sektorów, a jego słabość nie pozwoliła mu na przeprowadzenie zbyt radykalnych reform.

Prezydent i Zapata ponownie rozpoczęli rozmowy, nie osiągając porozumienia. Biorąc to pod uwagę, Zapata napisał w Plan de Ayala, w którym oskarżył Madero o niewypełnianie obietnic i nie wypełnienie celów Rewolucji.

Plan zapowiadał, że jedna trzecia wszystkich gruntów będących w posiadaniu właścicieli zostanie wywłaszczona w zamian za rekompensatę finansową lub w razie potrzeby siłą. Plan Ayala wkrótce zaczął otrzymywać wsparcie.

Zapata i jego zwolennicy zaprzeczyli legitymizacji Madero i wyznaczyli Pascuala Orozco na szefa rewolucji pod sztandarem reformy rolnej.

Polityka agrarna Zapaty

Chociaż nie miał wielu okazji, aby wprowadzić w życie swoje proklamacje, w tym czasie Zapata rozwijał swoją politykę w obszarach, które zajmował. W ten sposób rozdzielał ziemie hacjend, wywłaszczając tych, których właściciele nie chcieli dojść do porozumienia.

Został oskarżony o okrucieństwo w swojej taktyce iz pewnością w niektórych przypadkach nie wahał się zabić swoich wrogów lub spalić ich ziemie.

Zapata i jego zwolennicy nie byli zorganizowani jako armia regulowana. Prawie zawsze stosowali taktykę partyzancką, przychodząc do pracy na polach z karabinami na ramionach. Gdy trzeba było walczyć, porzucali swoje obowiązki i wracali do nich po zakończeniu bitwy.

Aby zapłacić wszystkim swoim ludziom, Zapata nałożył szereg podatków na najbogatszych, wymuszając na tych, którzy odmówili ich zapłaty.

Victoriano Huerta

Podczas gdy Zapata walczył na południu, w stolicy miała miejsce nowa zmiana rządu. W tym przypadku, poprzez zamach stanu prowadzony przez Victoriano Huerta. Zdradził Madero i nakazał jego zabójstwo. Wkrótce ustanowił zaciekłą dyktaturę, która doprowadziła rewolucyjnych przywódców do zjednoczenia się przeciwko niemu.

Huerta, mając otwarty front wojenny na północy, z walczącą z nim Pancho Villa, wysłał ojca Pascuala Orozco na południe, aby spróbował przekonać Zapatę do pomocy. W tym czasie rewolucjonista kontrolował Morelos i część stanu Meksyk, stan Guerrero, Puebla i Tlaxcala.

Próba Huertistas była daremna. Zapata nie chciał się z nimi zgodzić, nazywając ich „mordercami Madero”. Wydaje się to świadczyć o tym, że mimo ich nieporozumień nadal szanował zmarłego polityka.

Następnie zreformował swój plan Ayala, uznając Huertę za niegodnego kierowania krajem i ignorując jego rząd. Podobnie wycofał się ze stanowiska wodza rewolucji z Orozco, pozostawiając Zapatę jako jedynego szefa Armii Wyzwolenia Południa.

Związek rewolucjonistów

W tym czasie Zapata stał się bardzo podejrzliwy. Cierpiał na kilka prób zamachu i zasadzek. Rewolucjonista zawsze ich unikał, ale od tego momentu zaczęły krążyć plotki, że ma dublera, który zastąpi go w publicznych wystąpieniach.

W pozostałej części Meksyku większość byłych bojowników przeciwko Porfiriato zebrała się, by stawić czoła Huercie. Venustiano Carranza, gubernator Coahuila, przewodził opozycji z zamiarem odsunięcia go od władzy i przywrócenia konstytucji.

Na północy Carranza uzyskał wsparcie Pancho Villa, podczas gdy Zapata zrobił to po swojemu na południu. Należy zauważyć, że to wsparcie ze strony Zapatystów było uzależnione od przyjęcia planu Ayala, czego Carranza nigdy nie obiecał.

W lipcu 1914 r. Huerta został obalony. Stabilność jednak nie dotarła do kraju, ponieważ między przywódcami rewolucji było wiele różnic, zarówno ideologicznych, jak i osobistych.

Konwencja Aguascalientes

W ten sposób w Meksyku były wówczas trzy podstawowe postacie. Pierwszy, Carranza, który nie ukrywał zamiarów prezydenta i zamierzał kontynuować reformistyczną politykę Madero.

Z drugiej Pancho Villa, również z politycznymi aspiracjami i bardziej radykalnymi i agrarnymi pomysłami. Ostatnią postacią był Emiliano Zapata, rolnik i zwolennik działań społecznych, który jednak nie wykazywał żadnych oznak zainteresowania prezydenturą.

Aby rozstrzygnąć spory, w październiku 1914 r. Zwołano Konwencję Aguascalientes. Spotkania służyły jedynie zjednoczeniu Villi i Zapaty. Centauro del Norte zaakceptował, w przeciwieństwie do Carranzy, plan Ayala przedstawiony przez Zapatę.

Ze swojej strony Carranza zauważył, że jego zamiary bycia prezydentem zostały odrzucone i ostatecznie przeszedł na emeryturę do Veracruz, aby przygotować kolejne posunięcia.

Pozwoliło to początkowo na wkroczenie Zapaty i Willi do Mexico City, chociaż nie byli w stanie utworzyć aparatu rządowego. Obaj, pomimo zbiegu okoliczności, byli całkiem różnymi postaciami, a Zapata wrócił do Morelos.

Carranza i Villa rozpoczęli walkę na północy, bez udziału Zapaty w walce. Przywódca chłopski był w stanie w ciągu 18 miesięcy pokoju w swoim państwie opracować politykę odbudowy i rewolucji agrarnej.

Praca w Morelos

Zaraz po opuszczeniu Meksyku Zapata udał się do Puebla, stanu zajętego w grudniu 1914 roku. Jednak w styczniu następnego roku został pokonany przez Obregón i pomaszerował z powrotem do Morelos.

Tam, bez udziału w wojnie między Villą a Carranzą, był w stanie wprowadzić rząd chłopski, któremu doradzali różni intelektualiści. Trwało to prawie półtora roku i było jak na tamte czasy prawdziwym eksperymentem społecznym.

W marcu tego roku Zapata ogłosił ustawę administracyjną dla państwa. Wśród jego priorytetów było ponowne otwarcie szkół, a także utworzenie instytucji, które wznowiłyby produkcję żywności na wsi.

Czasami Zapata nadal prowadził akcje partyzanckie w sąsiednich państwach, chociaż aspekt ten tracił na znaczeniu.

Ataki na Morelos

Klęska Villi pozwoliła Carranzie skierować swoje siły przeciwko Zapacie. Dowódcą armii był Pablo González Garze, który udał się na terytorium Zapatystów, licząc nawet na wsparcie lotnictwa.

W ten sposób w maju 1916 r. Cuernavaca wpadła w ręce konstytucjonalistów, choć Zapata zdołał ją tymczasowo odzyskać.

Ostatecznie w grudniu tego roku González Garza zdecydowanie zajął miasto. Stamtąd mógł w krótkim czasie objąć prawie wszystkie miasta stanu. Zapata i jego ludzie zauważyli brak broni i nie mieli sojusznika.

Jednak w 1917 roku Zapatyści rozpoczęli poważną kontrofensywę. Udało im się odzyskać Jonacatepec, Yautepec, Cuautla, Miahuatlán i Cuernavaca, pomimo ograniczeń broni.

Ofensywa Zapaty nie trwała długo. González Garza zakończył przejęcie całego stanu. W 1918 roku zdolność bojowa Zapaty była praktycznie zerowa. Ponadto Carranza ogłosił ustawę o reformie rolnej, która znacznie spacyfikowała chłopów, pozostawiając Zapatę bez większości swoich baz.

W ten sposób Zapatismo stopniowo traciło status masowego buntu i od 1918 roku mogło stawiać jedynie pewien opór w postaci ataków partyzanckich przejmujących terytorium.

Zabójstwo Zapaty

Pomimo znacznego ograniczenia swoich zdolności wojskowych i wpływów, rząd carrancistów nadal obawiał się popularności Zapaty. Aby go wyeliminować, opracowali plan zabicia go.

To Jesús Guajardo, zwolennik Gonzáleza Garze, skontaktował się z przywódcą rewolucji. W ten sposób przekonał go, że jest gotów powstać przeciwko Carranzie i poprosił o jego wsparcie. Z początku nieufny Zapata poprosił o dowód tego, co powiedział.

Guajardo poprosił o pozwolenie Carranzy i Gonzáleza i zorganizował strzelaninę do żołnierzy federalnych, aby przekonać rewolucjonistę. To wtedy, 9 kwietnia 1919 roku, nakazało atak na Plaza de Jonacatepec, który Guajardo zrobił bez problemów.

10 kwietnia 1919 r. Zapata i Guajardo zwołali zebranie, na którym drugi miał dostarczyć amunicję pierwszemu iw ten sposób rozpocząć kampanię przeciwko rządowi. Wybranym miejscem była Hacienda de Chinameca, Morelos.

Początkowo Emiliano Zapata obozował poza rancho. Na naleganie Guajardo zgodził się podejść w towarzystwie małej eskorty. Gdy tylko przekroczyli nadproże, trąbka zabrzmiała trzy razy. Był to sygnał dla ukrywających się strzelców do otwarcia ognia.

Zdrajca został nagrodzony awansem i nagrodą w wysokości 50 000 pesos, nagrodami, które zostały mu przyznane na zlecenie Carranzy.

Rewolucyjny mit

Mówi się, że Zapata wyciągnął pistolet, ale jedna z kul zakończyła mu życie. Guajardo podniósł ciało i konno przetransportował je tak, aby jego szef González mógł je zobaczyć i aby można było je wyeksponować przed ratuszem Cuautla. W końcu okazało się, że został trafiony 20 kulami.

Pomimo swojej śmierci Zapata stał się wśród chłopów prawdziwym mitem. Jego ideały trwały nadal, chociaż z czasem jego ruch zanikał. Zapata został zastąpiony przez Gildardo Magañę Cerdę na stanowisku szefa Armii Wyzwolenia Południa. Rok później kilku Zapatystów dołączyło do rządu, który wyłonił się z Agua Prieta.

W Morelos wielu chłopów nie chciało uwierzyć, że Zapata umarł. Pojawiły się plotki, że to nie on został zabity, ale jego sobowtór. Jednak jego najbliżsi towarzysze zidentyfikowali go bez pytania.

Życie osobiste Emiliano Zapaty

Oprócz jego życia jako rewolucjonisty, osobiste doświadczenia Zapaty były również bardzo niezwykłe. Miał dziewięć żon, pierwszą była Inés Alfaro, z którą miał pięcioro dzieci. Historycy opisują ją jako słodką i nieco zrezygnowaną wieśniaczkę, która wybaczyła mężowi wszystkie jego niewierności.

Jego druga żona była jedyną oficjalną żoną Zapaty. Nazywała się Josefa Espejo i była znana jako La Generala. Pochodził z bogatej rodziny, którą porzucił, by podążać za rewolucjonistą. Ożenił się z Josefą w 1911 roku, mając dwoje dzieci, które zmarły jeszcze jako dzieci.

Bibliografia

1. Biografie i życie. Emiliano Zapata. Uzyskane z biografiasyvidas.com
2. Portal libertariański OACA. Biografia Emiliano Zapaty. Uzyskane z portaloaca.com
3. Historyk. Zabójstwo Emiliano Zapaty. Uzyskane z elhistoriador.com.ar
4. Biografia. Emiliano Zapata. Pobrane z biography.com
5. Alba, Victor. Emiliano Zapata. Pobrane z britannica.com
6. Minster, Christopher. Pełna historia rewolucyjnego Emiliano Zapaty. Pobrane z thinkco.com
7. Międzynarodowa Encyklopedia Nauk Społecznych. Zapata, Emiliano. Pobrane z encyclopedia.com