WILLIAM TYNDALE: BIOGRAFIA, WKŁAD, PRACE, ZWROTY - ARTE - 2025

William Tyndale (1494-1536) był naukowcem, religijnym i humanistą, który pracował jako tłumacz w okresie renesansu. Stał się męczennikiem angielskiego protestantyzmu, uznany za cel, jakim jest przetłumaczenie słów Biblii na wspólny język ludu.

W swoich słynnych tłumaczeniach, zwłaszcza Nowego Testamentu, jako źródła użył wersji greckiej i hebrajskiej, a nie łacińskiej. Jego publikacje szybko się rozpowszechniły, jako jedne z najbardziej kompletnych, ale zostały zakazane przez rozkazy Kościoła.

Portret Williama Tyndale'a, autor nieznany, źródło Wikimedia Commons

Był on prekursorem używania słowa „Jehowa” jako imienia Boga w tekstach zachodnich, będąc terminem, który stał się popularny wśród anglojęzycznych protestantów. Dzięki prasie drukarskiej prace Tyndale'a odbiły się szerokim echem we wszystkich warstwach społecznych.

Ani katolicy, ani angielska korona nie byli zadowoleni z nieposłuszeństwa Tyndale'a, zwłaszcza po opublikowaniu tekstu przeciwko roszczeniom rozwodowym Henryka VIII.

Nigdy nie uzyskał pozwolenia na tłumaczenie Biblii, co zostało uznane za herezję i doprowadziło do jego śmierci. Tyndale odcisnął głębokie piętno na języku angielskim, ponieważ jego twórczość była jedną z najbardziej znanych od wieków i wywarła wpływ na wielkich autorów.

Biografia

Wczesne lata

William Tyndale urodził się około 1494 roku w Melksham Court, który był częścią Gloucestershire.

Członkowie rodziny przyszłego tłumacza i zakonnicy posługiwali się dwoma nazwiskami, jednym z nich był „Tyndale”, pod którym był znany, a drugim „Hychyns”.

Uważa się, że ich przodkowie przybyli do obszaru Gloucestershire po Wojnach Róż. W rzeczywistości historycy uważają, że był spokrewniony z sir Williamem Tyndale z Dean w Northumberland i z baronem Adamem z Tyndale, głównodowodzącym Henryka I.

Edukacja

Niewiele więcej wiadomo o życiu Williama Tyndale'a, dopóki nie wstąpił do Oksfordu, aby rozpocząć formalną edukację. Tam był częścią Magdalen Hall od 1506 roku, a sześć lat później otrzymał tytuł Bachelor of Arts.

Jednocześnie objął stanowisko subdiakona, czyli osoby należącej do zakonu zakonnego, aby sprawować posługę przy ołtarzu.

Od tego momentu rozwijał się już jako humanista, zwłaszcza ze względu na istniejące w renesansowych uniwersytetach skłonności do studiowania klasyki.

Chociaż w Oksfordzie byli bardziej skłonni do studiów łacińskich, poruszono niektóre tematy związane z Grekami.

W 1513 r. Uzyskał tytuł magistra sztuki, stopień naukowy, który umożliwił mu podjęcie studiów teologicznych. Tyndale nie wyobrażał sobie, że Pismo Święte nie było częścią akademickiego programu jego specjalizacji, ten zarzut został powtórzony przez innych, takich jak Marcin Luter.

Tyndale uważał, że przed pokazaniem Biblii uczniom zrobi się pranie mózgu pogańskimi doktrynami. Uważał, że to opóźnienie uniemożliwiło im samodzielne ustalenie prawdziwego znaczenia tekstów.

Zmiany

William Tyndale był poliglotą, czyli biegle władał kilkoma językami. Oprócz ojczystego angielskiego mówiła po niemiecku, włosku, francusku, hiszpańsku, hebrajsku, grece i łacinie.

Było to bardzo pomocne w jego życiu akademickim, ponieważ mógł sięgnąć do oryginalnych źródeł, a nie tylko trzymać się współczesnych tłumaczeń.

Nie wiadomo dokładnie, jakie były powody, dla których opuścił Oksford i przeniósł się do Cambridge, którego reputacja była mniejsza niż jego wielkość.

Niektórzy uważają, że właśnie tym, co go pociągało, był spokój tego mniejszego środowiska.

Przybył do nowej instytucji w 1517 roku, tam prawdopodobnie zainteresował się doskonaleniem swoich umiejętności z greki, która była znacznie bardziej akceptowana niż w Oksfordzie. Uważa się również, że Tyndale mógł swobodnie rozwijać ukrytą sympatię dla idei luterańskich.

Ukończył studia w 1521 roku i choć od tego czasu wzbudzał wrogość do swoich radykalnych idei, to nawet najbardziej zagorzali krytycy opisywali go jako człowieka honorowego, miłego i cnotliwego.

Wróć do jego ziemi

W latach 1521-1522 William Tyndale powrócił do Gloucestershire, gdzie rozpoczął pracę dla Sir Johna Walsha, milionera, właściciela ziemskiego, który miał wielki prestiż i znaczenie w tym regionie.

Oprócz służby jako kapelan w posiadłości Sir Walsha, Tyndale zapewniał swoim synom korepetycje akademickie. Niektóre źródła podają, że to bracia Tyndale'a, którzy byli wpływowymi ludźmi, pomogli mu zdobyć tę pozycję.

Historycy od dawna zastanawiali się, dlaczego Tyndale zdecydował się wykonywać drobne zadania. Uważa się jednak, że ułatwiło mu to rozpoczęcie pracy nad tłumaczeniami z języka greckiego, co już wzbudziło jego zainteresowanie.

Szybko imię Tyndale przetoczyło się przez Gloucestershire. Szczególnie stał się popularny, ponieważ zwykł pokazywać wiernym nauki religijne bezpośrednio z Biblii, czynił to poprzez fragmenty, które sam tłumaczył.

Jednak Kościół nie odniósł się pozytywnie do takiego liberalnego podejścia i Tyndale otrzymał skargi bezpośrednio od Johna Bella, który był odpowiedzialny za diecezję Worcester.

W tamtym czasie nikt nie chciał podnosić zarzutów młodemu zakonnikowi, ale został poproszony o zaprzestanie jego praktyk uważanych za heretyckie.

Szukam wsparcia

William Tyndale nie zrażał się tym, że lokalne władze Kościoła katolickiego wezwały go do zaprzestania głoszenia na podstawie Biblii i jego tłumaczeń.

Wręcz przeciwnie, to impuls skłonił go do poszukiwania wyższej aprobaty, która pozwoliłaby mu zrealizować swój cel, jakim było niesienie słowa Bożego do języka swego ludu, czyli angielskiego.

Tyndale uważał, że konflikty, które wywołały ich działania, wynikały po prostu z faktu, że sami duchowni nie znali dogłębnie Pisma Świętego. W konsekwencji bez podstaw zaczęli krytykować jego nauki.

Przybył do Londynu w 1523 r., Gdzie poprosił o spotkanie z biskupem Cuthbertem Tunstallem. Tyndale poprosił tego biskupa o błogosławieństwo, ponieważ myślał, że będzie to łatwa droga, ponieważ powszechnie wiadomo, że Tunstall był przez pewien czas przyciągany do studiów nad Grekami.

Mimo wszystko odpowiedź, jaką otrzymał Tyndale, była negatywna. Z biegiem czasu zdał sobie sprawę, że chociaż oferowane mu wymówki nie wydawały się zbyt bezpośrednie wbrew jego pomysłowi, nie zobaczy dnia, w którym otrzyma pozwolenie na rozpoczęcie pracy.

Tłumaczenie

W 1524 roku William Tyndale udał się do Niemiec z różnych powodów: nie tylko stało się to epicentrum prasy drukarskiej na Zachodzie, ale także mile widziane były tam nowe podejścia do teologii.

Prawdopodobnie przybył do Wittenbergi i zarejestrował się na tamtejszym uniwersytecie, gdzie rozpoczął pracę nad tłumaczeniem Nowego Testamentu na powszechny angielski. W tym czasie według współczesnych źródeł jego asystentem był zakonnik William Roy.

Skończył pracę pod koniec następnego roku i uzyskał możliwość reprodukcji kopii w Kolonii, ale rosnące odrzucenie luteranizmu udaremniło publikację.

To zmusiło Tyndale'a do przeniesienia się do Worms, wolnego miasta Imperium, w którym idee Lutra szybko się przenikały. Tam w 1526 roku wydano Tyndale New Testament autorstwa Petera Shöffera.

Wpływ

W innych miastach wykonano także reprodukcje, które dotarły do ​​Wielkiej Brytanii. W październiku tego samego roku, kiedy zostały opublikowane, były już w rękach Tunstalla, który kilka lat temu odmówił zgody na ich produkcję.

Nie tylko Kościół, zwłaszcza Tunstall, nie lubił tego, ale Tunstall zorganizował również publiczne spalenie tekstów Tyndale'a. Ponadto wysłał listy do sprzedawców książek, aby zaprzestali dystrybucji tych kopii.

Kardynał Wolsey przystąpił do procesu Williama Tyndale'a w 1529 roku, w którym jego dzieło zostało uznane za herezję. Odtąd najważniejsi przedstawiciele religijni Anglii potępiali jego przekłady.

Ostatnie lata

Wobec odrzucenia, jakie narosło wokół niego, Tyndale zdecydował się schronić w Hamburgu i tam rozpoczął pracę nad tłumaczeniem Starego Testamentu. Przetłumaczył też inne traktaty i napisał kilka własnych tekstów.

Tym, co motywowało ostateczne zerwanie między Anglikami a Tyndale, był głównie tekst, w którym wyraził odrzucenie roszczeń Henryka VIII do rozwodu Katarzyny Aragońskiej.

W tym czasie sam król Anglii zwrócił się do Karola V, siostrzeńca jego żony i cesarza rzymskiego, aby schwytał Tyndale'a i wydał go w celu ukarania jego herezji. Tak się jednak nie stało.

Co ciekawe, dzieło Tyndale'a The Obedience of the Christian Man było tym, co zainspirowało Henryka VIII do oddzielenia się od Rzymu, ponieważ zasugerował, że przywódcą lokalnego Kościoła powinien być monarcha, a nie papież.

Mimo wszystko Tyndale został schwytany w Antwerpii w 1535 roku, kiedy mężczyzna o nazwisku Henry Phillips zdradził go i przekazał władzom cesarskim. Następnie w 1536 r. Odbył się w Vilvoorde proces, w którym został oskarżony o heretyka i uznany za winnego postawienia mu zarzutów.

Śmierć

William Tyndale zmarł 6 października 1536 roku w Vilvoorde. Został uduszony, gdy był przywiązany do stosu, a następnie przystąpiono do palenia jego zwłok.

Dokładna data jego śmierci nie jest znana, jednak 6 października został wyznaczony do przeprowadzenia uroczystości upamiętniających męczeństwo, które musiał ponieść z powodu swojej wiary i zainteresowania głoszeniem słowa Bożego wśród ludu.

Składki

Główny wkład Williama Tyndale'a dotyczył językoznawstwa. Nie był pierwszym, który przetłumaczył Biblię na język angielski, ponieważ w latach 1382–1395 powstało dzieło znane jako Biblia Wiklifów.

Od czasu wynalezienia prasy drukarskiej zaszły wielkie zmiany w języku i umiejętności czytania i pisania wśród ludności. Dlatego tłumaczenie Tyndale'a dotarło dalej i w krótszym czasie, oprócz znacznie większej grupy.

Chociaż tłumaczenie całej Biblii nie mogło zostać ukończone, dzieło Tyndale'a zostało włączone do Biblii Mathew, opublikowanej za zgodą Henryka VIII w 1537 roku, zaledwie rok po śmierci tłumacza.

Pojawiająca się w Biblii Króla Jakuba, opublikowana w 1611 roku, większość Nowego Testamentu (80%) i niektóre fragmenty Starego były wiernymi kopiami dzieła Tyndale'a. To wydanie Biblii było jednym z najbardziej odpowiednich tekstów dotyczących angielskiego słownictwa, składni i gramatyki.

Oprócz tego, że jest jedną z książek, które ukształtowały współczesny angielski, Biblia Króla Jakuba zainspirowała prace wielu autorów anglosaskich, podobnie jak jeden z jej głównych autorów: William Tyndale.

Odtwarza

- Przekład Nowego Testamentu, 1526 - Worms.

- Prolog do Listu Pawła do Rzymian, 1526.

- Przypowieść o niegodziwej mamonie, 1527 - Antwerpia.

- Posłuszeństwo chrześcijanina, 1528 - Antwerpia.

- Tłumaczenie Pięcioksięgu, 1530 - Antwerpia.

- Praktyka Prałatów, 1530 - Antwerpia.

- Odpowiedź na dialog Sir Thomasa More'a, 1531.

- Tłumaczenie Erasmusa: Enchiridion militis Christiani, 1533.

- Zrewidowane tłumaczenie Nowego Testamentu, 1534 - Antwerpia.

- Droga do Pisma Świętego, c. 1536.

- Biblia Mateusza (autor większości przekładów Nowego Testamentu), 1537 - Hamburg.

Zwroty

- „Wzywam Papieża i wszystkie jego prawa. Jeśli Bóg da mi życie, za kilka lat sprawię, że chłopiec, który prowadzi pług, będzie wiedział więcej o Piśmie Świętym niż ty. "

- „Panie, otwórz oczy królowi Anglii”.

- „Widziałem z doświadczenia, jak niemożliwe było ustalenie jakiejkolwiek prawdy wśród świeckich, chyba że Pismo zostało im przedstawione, w ich ojczystym języku, aby mogli zobaczyć przebieg, porządek i znaczenie tekstu”.

- „Nigdy nie zmieniłem sylaby Słowa Bożego wbrew mojemu sumieniu, ani nie uczyniłbym tego dzisiaj, nawet gdyby wszystko, co jest na Ziemi, zostało mi dane, czy to honor, przyjemności czy bogactwo”.

Był również odpowiedzialny za wymyślenie w swoich tłumaczeniach kilku popularnych wyrażeń w języku angielskim, takich jak:

- „Błyskanie w oku” / „W mgnieniu oka”: Bardzo szybko.

- „Szukaj, a znajdziesz” / „Szukaj, a znajdziesz”: wysiłek zostanie nagrodzony.

- „Sól ziemi” / „Sól ziemi”: Bardzo uczciwa i życzliwa osoba.

- „Zdarzyło się” / „Stało się”.

Bibliografia

1. En.wikipedia.org. (2020). William Tyndale. Dostępne pod adresem: en.wikipedia.org/wiki.
2. Daniell, D. (2001). William Tyndale. New Haven: Yale Nota Bene.
3. Encyklopedia Britannica. (2020). William Tyndale - anglisty. Dostępne na: britannica.com.
4. Mozley, J. (1937). William Tyndale. Nowy Jork: Macmillan Co.
5. Jones, S. (2004). William Tyndale - Trwały wpływ - Bible.org. Bible.org. Dostępne pod adresem: bible.org.