TĘTNICE: CHARAKTERYSTYKA, HISTOLOGIA, FUNKCJE - ANATOMIA I FIZJOLOGIA - 2025

W tętniczki są małe naczynia krwionośne, które są częścią układu płucnego oraz które działają jako kanały sterowania, przez który krew z tętnic jest przenoszony do naczyń włosowatych. Tętniczki mają mocne ściany mięśni gładkich, które pozwalają na zwężenie (zamknięcie) i rozszerzenie naczyń (otwarcie lub rozluźnienie).

Zdolność tętniczek do wielokrotnego zamykania lub rozszerzania się jest ważna, ponieważ pozwala im reagować na ciepło, zimno, stres i hormony, a także lokalne czynniki chemiczne w tkance, takie jak brak tlenu. W ten sposób przepływ krwi do tkanki jest zmieniany zgodnie z jej potrzebami.

Źródło: Kelvinsong

cechy

Krew pompowana jest z serca do tętnic, które rozgałęziają się do małych tętnic, następnie tętniczek, a na końcu do skomplikowanego układu naczyń włosowatych, w których jest równoważona płynem śródmiąższowym.

Podczas tej podróży wahania ciśnienia krwi między skurczem a rozkurczem są tłumione przez małe tętnice i tętniczki. Stopniowo spada prędkość przepływu krwi i ciśnienie krwi.

Szybkość przepływu krwi spada, ponieważ: 1) średnica tętniczek (0,01–0,20 mm) i naczyń włosowatych (0,006–0,010 mm) jest znacznie mniejsza niż tętnic (25 mm), co powoduje, że większy opór dla wspomnianego przepływu; 2) im dalej od serca tym więcej odgałęzień układu tętniczego, zwiększając jego pole przekroju poprzecznego.

Tętniczki odgrywają kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi. Gdy tętniczki zwiększają swoją średnicę, rozszerzenie naczyń krwionośnych i ciśnienie krwi zmniejszają się. Kiedy zmniejszają się średnica, wzrasta ciśnienie krwi związane ze zwężeniem naczyń. Z tego powodu tętniczki nazywane są naczyniami oporowymi.

Zwężenie naczyń krwionośnych tętniczek w narządzie zmniejsza przepływ krwi do tego narządu. Rozszerzenie naczyń ma odwrotny skutek.

Histologia

Średnica światła tętniczek jest równa grubości ich ścian, które składają się z trzech warstw lub tunik: 1) błony wewnętrznej (lub wewnętrznej); 2) średni; 3) przydanka (lub zewnętrzna).

Intymna tunika to najbardziej wewnętrzna warstwa. Składa się z śródbłonka (zbudowanego z komórek nabłonka), warstwy śródbłonkowej (zbudowanej z komórek podobnych do fibroblastów, które syntetyzują kolagen i elastynę) oraz blaszki podstawnej (lub wewnętrznej elastycznej blaszki). Ta ostatnia blaszka jest obecna w dużych tętniczkach i nieobecna w małych tętniczkach.

Błona środkowa składa się z jednej lub więcej warstw mięśni gładkich wzmocnionych tkanką elastyczną, które tworzą elastyczną warstwę zwaną zewnętrzną elastyczną blaszką. Ta blaszka oddziela osłonkę środkową od przydanki.

Przydanka tunika jest najbardziej zewnętrzną warstwą. Zwykle jest to cienka warstwa złożona z tkanki łącznej, włókien nerwowych i włókienek kolagenowych. Warstwa ta łączy się z tkanką łączną otaczającego narządu.

Mikrokrążenie zaczyna się na poziomie tętniczek. Składa się z małych tętniczek (metarterioli), które kierują krew do układu naczyń włosowatych. Zespolenie między żyłkami a tętniczkami umożliwia bezpośredni przepływ z tętniczek do żyłek.

cechy

Zmiany średnicy naczyń oporowych (małe tętnice i tętniczki) stanowią najważniejszy mechanizm regulacji oporu układu naczyniowego. Zwykle te naczynia oporowe są częściowo zwężone, co nazywa się napięciem naczyniowym naczyń.

Napięcie naczyniowe powstaje w wyniku skurczu mięśni gładkich w ścianie naczynia krwionośnego.

Począwszy od tego stanu, naczynie krwionośne może stać się bardziej zwężone lub rozszerzone, zmieniając w ten sposób jego opór. Mechanizm ten odpowiada na czynniki zewnętrzne, neuronalne lub humoralne, lub na czynniki wewnętrzne, takie jak hormony lub lokalne metabolity.

Zwężenie naczyń jest stymulowane przez włókna nerwowe układu współczulnego i hormony podróżujące w krwiobiegu. Na przykład norepinefryna, neuroprzekaźnik, dyfunduje przez warstwę mięśniową i wywołuje skurcz komórek.

Rozszerzenie naczyń jest aktywowane przez włókna nerwowe układu przywspółczulnego. Na przykład uwolnienie acetylocholiny z zakończeń nerwowych stymuluje śródbłonek do uwalniania tlenku azotu, który powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych.

Zmiany oporu tętniczek są ważne dla funkcjonowania wszystkich narządów i tkanek, zwłaszcza nerek, skóry i mięśni szkieletowych.

Funkcja tętniczek w nerkach

Systemowe ciśnienie krwi jest regulowane przez mechanizmy wewnętrzne lub zewnętrzne. W tych ostatnich zaangażowane są po pierwsze serce, a po drugie nerki. Te ostatnie kontrolują ciśnienie krwi poprzez układ renina-angiotensyna.

Kiedy nerki wykryją spadek ciśnienia krwi, wydzielają enzym reninę, który usuwa angiotensynogen, białko osocza, i inicjuje serię reakcji, których kulminacją jest synteza angiotensyny II. Hormon ten powoduje skurcz naczyń i zwiększa wydzielanie aldosteronu.

Aldosteron to hormon, który wspomaga ponowne wchłanianie soli. Efekt ten pogarsza istniejące nadciśnienie. Jeśli ciśnienie rozkurczowe wzrośnie powyżej 120 mm Hg, dochodzi do krwawienia z naczyń krwionośnych, a stan nerek i serca ulega szybkiemu pogorszeniu, prowadząc do śmierci.

Leki będące inhibitorami konwertazy angiotensyny rozszerzają odprowadzające tętniczki kory nerkowej, powodując zmniejszenie współczynnika przesączania kłębuszkowego. Leki te zmniejszają hiperfiltrację i występowanie nefropatii w cukrzycy.

Prostaglandyny E ₂ i I ₂ , bradykinina, tlenek azotu i dopamina powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych tętniczek nerkowych, zwiększając przepływ krwi przez nerki.

Funkcja tętniczek w skórze

Regulacja średnicy tętniczek w skórze w odpowiedzi na zmiany temperatury jest kontrolowana przez układ nerwowy.

W czasie upałów tętniczki rozszerzają się, co zwiększa przepływ krwi przez skórę właściwą. W konsekwencji nadmiar ciepła promieniuje z powierzchni ciała do otoczenia.

Gdy jest zimno, tętniczki kurczą się, co pozwala na zachowanie ciepła. Zmniejszając przepływ krwi przez skórę właściwą, ciepło jest zatrzymywane w organizmie.

Funkcja tętniczek w mięśniach szkieletowych

W przeciwieństwie do mózgu, który otrzymuje stały przepływ krwi, mięśnie szkieletowe otrzymują zmienny przepływ krwi, który zależy od poziomu aktywności. W spoczynku tętniczki kurczą się, więc przepływ krwi w większości naczyń włosowatych jest bardzo mały. Całkowity przepływ krwi przez układ mięśniowy wynosi 1 l / min.

Podczas ćwiczeń tętniczki rozszerzają się w odpowiedzi na epinefrynę i noradrenalinę z rdzenia nadnerczy i nerwów współczulnych.

Zwieracze przedwłośniczkowe rozszerzają się w odpowiedzi na metabolity mięśni, takie jak kwas mlekowy, CO ₂ i adenozyna. Podczas ekstremalnych ćwiczeń przepływ krwi wzrasta ponad 20 razy.

Bibliografia

1. Aaronson, PI, Ward, JPT, Wiener, CM, Schulman, SP, Gill, JS 1999. Układ sercowo-naczyniowy w skrócie Blackwell, Oxford.
2. Barrett, KE, Brooks, HL, Barman, SM, Yuan, JX-J. 2019. Przegląd fizjologii medycznej autorstwa Ganonga. McGraw-Hill, Nowy Jork.
3. Gartner, LP, Hiatt, JL, Strum, JM 2011. Biologia komórki i histologia. Wolters Kluwer-Lippincott William and Wilkins, Baltimore.
4. Gaze, DC 2012. Układ sercowo-naczyniowy: fizjologia, diagnostyka i implikacje kliniczne. InTech, Rijeka.
5. Hall, JE 2016. Guyton and Hall podręcznik fizjologii medycznej. Elsevier, Filadelfia.
6. Johnson, KE 1991. Histology and Cell Biology. Williams i Wilkins. Baltimore.
7. Kraemer, WJ, Rogol, AD 2005. Układ hormonalny w sporcie i ruchu. Blackwell, Malden.
8. Lowe, JS i Anderson, PG 2015. Human Histology. Elsevier. Filadelfia.
9. Rogers, K. 2011. Układ sercowo-naczyniowy. Britannica Educational Publishing, Nowy Jork.
10. Taylor, RB 2005. Choroby układu sercowo-naczyniowego Taylora: podręcznik. Springer, Nowy Jork.
11. Topol, EJ i in. 2002. Podręcznik medycyny sercowo-naczyniowej. Lippincott Williams & Wilkins, Filadelfia.
12. Whittemore, S., Cooley, DA 2004. Układ krążenia. Chelsea House, Nowy Jork.
13. Willerson, JT, Cohn, JN, Wellens, HJJ, Holmes, DR, Jr. 2007. Medycyna sercowo-naczyniowa. Springer, Londyn.