ZDARZENIE NIEPOŻĄDANE: CECHY I PRZYKŁADY - MEDYCYNA - 2025

Te działania niepożądane są jednym z najważniejszych zmiennych podczas badań klinicznych i obserwacji - Badania są prowadzone aż do leków i zabiegów chirurgicznych. Przez zdarzenie niepożądane rozumie się każdą okoliczność, która ma miejsce podczas wykonywania zabiegu medycznego lub podawania leku.

Bezpieczeństwo i ryzyko związane z procedurami w dużym stopniu zależą od danych zebranych na temat zdarzeń niepożądanych, oprócz działań niepożądanych i zdarzeń wartowniczych. Te trzy koncepcje powodują zamieszanie, ponieważ mogą się nakładać, chociaż w rzeczywistości nie są takie same lub mają taki sam wpływ na bezpieczeństwo.

Zdarzenie niepożądane może być przewidywalne lub nieprzewidywalne i może, ale nie musi, być bezpośrednią konsekwencją przeprowadzonego leczenia lub procedury. W tym sensie wszystkie zdarzenia niepożądane - nawet te, w przypadku których wydaje się, że nie ma związku przyczynowo-skutkowego z lekiem lub procedurą - muszą być zgłaszane.

Dopiero ocena skumulowanych przypadków pozwoli ustalić, czy jest to sytuacja, która może zagrozić zdrowiu osób, które tego potrzebują.

Różnica między zdarzeniem niepożądanym a działaniem niepożądanym

Jak już wspomniano, zdarzeniem niepożądanym jest każda sytuacja, która pojawia się podczas podawania leku lub wykonywania procedury terapeutycznej, związana lub nie bezpośrednio z nim.

W tym sensie bardzo ważne jest rozróżnienie między zdarzeniami niepożądanymi a reakcjami niepożądanymi.

Działania niepożądane to rodzaj zdarzenia niepożądanego

W przypadku działań niepożądanych istnieje związek przyczynowy między lekiem lub procedurą a skutkami klinicznymi.

Niekorzystne zdarzenia są zróżnicowane

Niekorzystne zdarzenia mogą być różnego rodzaju. Oprócz działań niepożądanych obejmują również zdarzenia nadzorujące, które w wielu przypadkach mogą pozostać niezauważone, tak jak w przypadku zmian niektórych parametrów laboratoryjnych.

Ponadto za zdarzenia niepożądane uważa się choroby współistniejące (choroby wtórne, które pojawiają się w trakcie leczenia), a nawet sytuacje życia codziennego, takie jak upadki.

Jest to z pewnością coś ważnego, ale trudnego do zrozumienia, więc zostanie zilustrowane kilkoma przykładami, aby ułatwić zrozumienie tego pojęcia.

Przykład

Wyobraź sobie, że podczas badania klinicznego leku MED-X stosowanego w leczeniu niedokrwistości, grupa 20 pacjentów była obserwowana przez 10 miesięcy, prowadząc szczegółowy zapis zdarzeń niepożądanych.

W tym czasie rejestr zwrócił następujące wyniki:

- Jeden pacjent miał przełom nadciśnieniowy.

- Trzy osoby zgłosiły ból brzucha.

- Pacjent zmarł podczas operacji raka okrężnicy.

- Pięciu pacjentów upadło z własnych stóp.

- Jedna osoba wymagała hospitalizacji z powodu ataku astmy.

- Osiem osób miało podwyższony poziom transaminaz.

Analiza skumulowanych przypadków

Należy wziąć pod uwagę, że wszystkie zdarzenia niepożądane należy analizować z patofizjologicznego punktu widzenia (przyczyny zdarzenia) oraz ze statystycznego punktu widzenia.

Pierwsza analiza ma charakter teoretyczno-koncepcyjny i pozwala położyć podwaliny pod monitoring; ze swojej strony druga jest matematyczna i może ostatecznie doprowadzić do niekorzystnego zdarzenia zmieniającego jej klasyfikację, jak okaże się później.

Przejdźmy do koncepcyjnej analizy teoretycznej zdarzeń niepożądanych MED-X.

- Przełom nadciśnieniowy

Lek MED-X jest związkiem żelaza stosowanym w leczeniu anemii, którego znany mechanizm działania w żaden sposób nie wpływa na układy biorące udział w przełomie nadciśnieniowym; tak więc przełom nadciśnieniowy jest nieoczekiwanym zdarzeniem niepożądanym, niezwiązanym z lekiem.

- Ból brzucha

Trzech pacjentów miało ból brzucha (objaw), ostatecznie ustalając, że jeden pacjent miał kamienie w przewodzie żółciowym, jeden cierpiał na zapalenie żołądka i jelit, a trzeci ból brzucha o nieznanym pochodzeniu, który ustąpił po odstawieniu leku.

W tych szczególnych przypadkach to samo zdarzenie niepożądane (ból brzucha) można sklasyfikować na dwa sposoby w zależności od scenariusza:

U pierwszych dwóch pacjentów (kamica woreczka żółciowego i zapalenie żołądka i jelit) jest to nieoczekiwane zdarzenie niepożądane, niezwiązane z podaniem leku. Z kolei ostatnie zdarzenie (ból niewiadomego pochodzenia) jest nieoczekiwanym zdarzeniem niepożądanym, prawdopodobnie związanym z podawaniem leku.

Słowo to jest prawdopodobnie podkreślane, ponieważ jest to pojedynczy przypadek wśród kilku osób, co nie pozwala na ustalenie związku przyczynowego ze statystycznego punktu widzenia; stąd znaczenie długoterminowej analizy matematycznej, co zobaczymy później.

- Śmierć z powodu operacji raka okrężnicy

W tym przypadku jest bardzo jasne, że jest to nieoczekiwane zdarzenie niepożądane, niezwiązane z lekiem, ponieważ rak okrężnicy występował przed rozpoczęciem leczenia, a operacja była niezależną zmienną leku.

- Spada

Pięciu pacjentów upadło z własnych stóp. Ponieważ MED-X nie ma wpływu na siłę mięśni, ośrodkowy układ nerwowy, równowagę ani odruchy, jest to początkowo nieoczekiwane zdarzenie niepożądane niezwiązane z lekiem.

Uderzające jest jednak to, że dotyczyło to 25% pacjentów, co powoduje, że konieczne jest wygenerowanie alertu do długoterminowej obserwacji tego zdarzenia niepożądanego. To wydarzenie, jak okaże się później, może zmienić swoje cechy.

- Hospitalizacja z powodu ataku astmy

W tym przypadku był to pacjent z rozpoznaniem ciężkiej nawrotowej astmy przed rozpoczęciem leczenia MED-X, z wywiadem 1 lub 2 hospitalizacji miesięcznie z powodu choroby podstawowej.

Biorąc to pod uwagę, hospitalizacja z powodu napadu astmy jest oczekiwanym zdarzeniem niepożądanym (biorąc pod uwagę historię pacjenta), niezwiązanym z lekiem.

- Podwyższenie aktywności aminotransferaz

W tym momencie MED-X ma metabolizm pierwszego przejścia w wątrobie. Ponadto wiadomo, że w badaniach przeprowadzonych na zwierzętach doświadczalnych wykazano, że u dużych ssaków (psów) nastąpił wzrost poziomu transaminaz.

Mając na uwadze te informacje i biorąc pod uwagę, że było to zdarzenie niepożądane, które dotknęło 40% badanych pacjentów (8 z 20), istnieją duże możliwości ustalenia związku przyczynowo-skutkowego między MED-X a podwyższeniem aktywności aminotransferaz; więc w tym przypadku jest to oczekiwane zdarzenie niepożądane związane z lekiem.

Klasyfikacja zdarzeń niepożądanych

Do tej pory z przeprowadzonej analizy można wywnioskować, że istnieją co najmniej dwa sposoby klasyfikowania zdarzeń niepożądanych: poprzez możliwość przewidzenia ich wystąpienia lub nie oraz to, czy są one związane z lekiem lub lekiem.

Zatem podstawowa klasyfikacja to:

- Oczekiwany lub nieoczekiwany.

- Związane lub niezwiązane z lekiem lub procedurą.

Początkowo klasyfikacja ta jest przydatna do ustalenia związku czasowego i przyczynowego, ale nie pozwala określić dotkliwości, co jest fundamentalne w badaniach nad bezpieczeństwem.

W związku z tym wszystkie zdarzenia niepożądane (oczekiwane, nieoczekiwane, związane lub niezwiązane z lekiem) można z kolei sklasyfikować na podstawie ich nasilenia, jak wskazano poniżej:

- Zdarzenie niepożądane (AE) stopnia 1 lub łagodne.

- AD stopień 2 lub średni.

- AD stopień 3 lub ciężki.

- AD 4 stopnia lub niepełnosprawność / zagrożenie życia.

- Klasa EA 5 lub może spowodować śmierć.

Jak widać, rejestracja, klasyfikacja i analiza skutków ubocznych jest zadaniem złożonym, a jednocześnie kluczowym dla bezpieczeństwa zabiegów terapeutycznych. A biorąc pod uwagę, że dotychczas tylko część ich analiz została zbadana.

Następnie zobaczymy, jak zdarzenia niepożądane są przetwarzane statystycznie.

Analiza zdarzeń niepożądanych (dane zbiorcze)

Oprócz wstępnego opisu i rejestracji ważne jest wykonanie analizy statystycznej zdarzeń niepożądanych. W miarę nagromadzania się przypadków analiza ta może prowadzić do nieoczekiwanych ustaleń lub związków przyczynowych, których wcześniej nie ustalono.

Biorąc za model przypadek upadków związanych z lekiem MED-X, można zauważyć, że odsetek upadków osób stosujących lek był wysoki (25%), znacznie wyższy niż odsetek upadków w populacji ogólnej (10- piętnaście %).

Jeśli ten trend się utrzyma, personel odpowiedzialny za nadzór nad bezpieczeństwem terapeutycznym może postawić hipotezę: „Czy istnieje związek przyczynowy między upadkami a stosowaniem MED-X?”

Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, można by zaprojektować kontrolowane badanie ad hoc z podwójnie ślepą próbą w celu oceny działań niepożądanych leków.

W tym badaniu jedna grupa pacjentów jest przypisana do MED-X, a druga do placebo i są oceniani przez określony czas, na przykład 12 miesięcy.

Jeżeli pod koniec badania grupa, która otrzymała MED-X miała znacznie wyższy odsetek upadków niż grupa kontrolna (która otrzymała placebo), odpowiedź na hipotezę jest taka, że ​​istnieje związek przyczynowy; w przeciwnym razie zaprzecza się takiej możliwości.

Kiedy związek przyczynowy jest ustalony

Załóżmy, że związek przyczynowy został ustalony. W tej chwili mogą się zdarzyć dwie rzeczy: lek jest wycofywany z rynku (jeśli jest już wprowadzany do obrotu) i badany jest powód kropli lub zamiast tego umieszcza się ostrzeżenie na ulotce dołączonej do opakowania, wydaje zalecenia dotyczące bezpieczeństwa i przechowywane na sprzedaż, ale nadal badane.

Jeśli przebiegnie to według drugiego scenariusza, załóżmy, że prowadzone są badania ad hoc i ostatecznie ustalono, że po podaniu MED-X metabolizm leku indukuje aktywny metabolit, który przechodzi przez barierę krew-mózg i oddziałuje z receptorami na poziomie móżdżku. , zmieniając koordynację.

W tym momencie zdarzenie niepożądane staje się reakcją niepożądaną na lek, ponieważ ustalono związek przyczynowy między zdarzeniem niepożądanym, początkowo pozornie niezwiązanym z lekiem, a podaniem danego leku.

Proces ten jest ciągły i niezmienny dla wszystkich procedur terapeutycznych i zabiegów medycznych. Stąd dana sytuacja może zmienić kategorię w miarę prowadzenia następczych badań epidemiologicznych.

Badania te zwykle obejmują dziesięciolecia, dostarczając danych, które pozwalają zoptymalizować profil bezpieczeństwa wszystkich nowoczesnych metod leczenia.

Bibliografia

1. Nebeker, JR, Barach, P. i Samore, MH (2004). Wyjaśnienie działań niepożądanych leków: przewodnik dla klinicystów dotyczący terminologii, dokumentacji i raportowania. Annals of Internal Medicine, 140 (10), 795-801.
2. Andrews, LB, Stocking, C., Krizek, T., Gottlieb, L., Krizek, C., Vargish, T., & Siegler, M. (1997). Alternatywna strategia badania zdarzeń niepożądanych w opiece medycznej. The Lancet, 349 (9048), 309-313.
3. Sakaeda, T., Tamon, A., Kadoyama, K. i Okuno, Y. (2013). Eksploracja danych z publicznej wersji systemu zgłaszania zdarzeń niepożądanych FDA. International Journal of Medical Sciences, 10 (7), 796.
4. Harpaz, R., DuMouchel, W., LePendu, P., Bauer-Mehren, A., Ryan, P. i Shah, NH (2013). Performance of Pharmacovigilance Signal - Detection Algorithms for the FDA Adverse Event Reporting System. Clinical Pharmacology & Therapeutics, 93 (6), 539-546.
5. Elder, NC, & Dovey, SM (2002). Klasyfikacja błędów medycznych i możliwych do uniknięcia działań niepożądanych w podstawowej opiece zdrowotnej: synteza literatury. Journal of Family Practice, 51 (11), 927-932.
6. Petersen, LA, Brennan, TA, O'neil, AC, Cook, EF, & Lee, TH (1994). Czy zaprzestanie opieki przez gospodynie domowe zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, którym można zapobiec? Annals of Internal Medicine, 121 (11), 866-872.
7. Thomas, EJ i Petersen, LA (2003). Pomiar błędów i zdarzeń niepożądanych w ochronie zdrowia. Journal of Internal Medicine, 18 (1), 61-67.
8. Michel, P., Quenon, JL, de Sarasqueta, AM i Scemama, O. (2004). Porównanie trzech metod szacowania wskaźników zdarzeń niepożądanych i wskaźników zdarzeń niepożądanych, którym można zapobiec w szpitalach intensywnej terapii. bmj, 328 (7433), 199.
9. Wysowski DK i Swartz L. (2005). Nadzór nad zdarzeniami niepożądanymi i wycofywanie leków w Stanach Zjednoczonych, 1969-2002: znaczenie zgłaszania podejrzanych reakcji. Archiwa chorób wewnętrznych, 165 (12), 1363-1369.
10. O'neil, AC, Petersen, LA, Cook, EF, Bates, DW, Lee, TH i Brennan, TA (1993). Raportowanie przez lekarza w porównaniu z przeglądem dokumentacji medycznej w celu zidentyfikowania niepożądanych zdarzeń medycznych. Annals of Internal Medicine, 119 (5), 370-376.