PADACZKA SKRONIOWA: OBJAWY, PRZYCZYNY, LECZENIE - NEUROPSYCHOLOGIA - 2025

Padaczki płata skroniowego to rodzaj padaczki, która powstaje w płatach skroniowych mózgu, ważnych obszarów pamięci, języka i przetwarzaniem emocjonalnym. W przypadku wystąpienia drgawek mogą pojawić się zaburzenia tych funkcji.

Niektóre z objawów tego typu epilepsji to dziwne uczucia, takie jak strach lub euforia, déjà vu, halucynacje lub dysocjacja. Po kryzysie mogą pojawić się problemy z pamięcią, a nawet afazja.

Ten typ padaczki należy do najczęstszych i jednocześnie złożonych. Wydaje się, że obejmuje on 40% wszystkich przypadków epilepsji, chociaż te liczby wydają się różnić w różnych badaniach.

Termin „padaczka płata skroniowego” został oficjalnie wprowadzony w 1985 roku przez Międzynarodową Ligę Przeciwko Epilepsji (ILAE). Został użyty do zdefiniowania stanu, który wyróżnia się występowaniem nawracających napadów padaczkowych pochodzących z przyśrodkowego lub bocznego płata skroniowego. Jednak wspomniał o tym już neurolog John Hughlings Jackson w 1881 roku.

cechy

Padaczka płata skroniowego jest rodzajem padaczki częściowej, czyli atakuje określony obszar mózgu (w przeciwieństwie do uogólnionej, która obejmuje mózg jako całość).

Napady towarzyszące mogą być prostymi napadami częściowymi, w których osoba jest przytomna; lub złożone częściowe, gdy następuje utrata przytomności.

Generalnie poród, poród i rozwój osób z padaczką płata skroniowego są normalne. Zwykle pojawia się pod koniec pierwszej dekady życia lub na początku drugiej, po wczesnym urazie mózgu lub gorączce.

Większość pacjentów reaguje na leczenie odpowiednimi lekami przeciwpadaczkowymi. Jednak około jednej trzeciej pacjentów nie poprawia się po zastosowaniu tych leków i mogą doświadczać zaburzeń pamięci i nastroju.

W takich przypadkach przydatna może być interwencja chirurgiczna połączona z rehabilitacją neuropsychologiczną.

Częstość występowania padaczki skroniowej

Według Téllez Zenteno i Ladino (2013) niewiele jest danych na temat częstości występowania tego typu padaczki. Według badań opublikowanych w 1975 roku, padaczka skroniowa występuje u 1,7 na 1000 osób.

Wśród pacjentów z padaczką częściową (która obejmuje tylko ograniczony obszar mózgu), od 60% do 80% ma padaczkę płata skroniowego.

Jeśli chodzi o badania populacyjne, w jednym opublikowanym w 1992 roku zaobserwowano, że dotyczyło to 27% pacjentów z padaczką. Podczas gdy w innym wskazywali na występowanie 66% epilepsji.

Nie stwierdzono różnic między mężczyznami i kobietami w zakresie częstości występowania tego typu padaczki, chociaż wiadomo, że napady padaczkowe są bardziej prawdopodobne, gdy kobiety miesiączkują.

Przyczyny

Impulsy i wyładowania fal padaczkowych monitorowane za pomocą elektroencefalografii. Źródło: Der Lange

W niektórych przypadkach epilepsji zmiany można zidentyfikować za pomocą rezonansu magnetycznego lub badań histopatologicznych. Jednak w innych przypadkach nie można zidentyfikować żadnych obserwowalnych nieprawidłowości, co utrudnia diagnozę i leczenie.

Co dzieje się w mózgu, gdy pojawia się napad padaczkowy? Wydaje się, że podczas cykli snu i czuwania aktywność elektryczna komórek naszego mózgu jest zmienna.

Kiedy aktywność elektryczna grupy neuronów zostanie zmieniona, może pojawić się napad padaczkowy. W padaczce płata skroniowego tę nieprawidłową aktywność stwierdza się w jednym z płatów skroniowych.

Płat skroniowy

Padaczka płata skroniowego może mieć charakter rodzinny lub sporadyczny początek. Wydaje się, że przyczyny to głównie:

Stwardnienie hipokampa

Jest to utrata pewnej grupy neuronów w hipokampie, bardzo ważnym obszarze znajdującym się w płacie skroniowym. W szczególności występują w jądrach neuronalnych zwanych CA4, CA3 i CA1.

Hipokamp

Jak dochodzi do tej straty? Najwyraźniej może to być spowodowane predyspozycjami genetycznymi lub niedotlenieniem okołoporodowym (brak tlenu w mózgu, który występuje podczas porodu). To spowodowałoby uszkodzenie hipokampu, co sprzyjało kryzysom gorączkowym w dzieciństwie.

Również w niektórych badaniach zasugerowano, że może to być spowodowane słabym rozwojem hipokampu wraz z pewnym późniejszym urazem (infekcja lub uraz).

Urazy, infekcje lub zawały serca

Urazowe uszkodzenia mózgu w dzieciństwie, infekcje, takie jak zapalenie opon mózgowych lub zapalenie mózgu, udary lub zespoły genetyczne mogą ułatwić wystąpienie epilepsji.

Najczęstszym czynnikiem ryzyka były napady drgawkowe spowodowane wysoką gorączką w przeszłości. W rzeczywistości dwie trzecie pacjentów z tego typu padaczką miało napady gorączkowe bez infekcji przed wystąpieniem napadów.

Kryzysy te charakteryzują się tym, że trwają dłużej niż zwykle, około 15 minut lub więcej. Wyróżniają się również tym, że powodują oczywiste nieprawidłowości neurologiczne, takie jak dziwne pozycje lub osłabienie niektórych kończyn.

Inny

- Guzy mózgu o niskim stopniu złośliwości, które atakują płat skroniowy.

- Wrodzone wady rozwojowe naczyń krwionośnych mózgu.

- Zmiany gliotyczne, czyli takie, które powodują blizny lub glejozę hipokampu.

Objawy

Najczęstszymi objawami padaczki skroniowej są aury i deficyty pamięci.

Aury

Aury pojawiają się w 80% napadów padaczkowych płata skroniowego. Składają się z dziwnych wrażeń, które działają jak alarm, wskazując na początek napadu.

Aura jest częściowym lub ogniskowym atakiem, który nie narusza świadomości pacjenta i ma różne objawy. Na przykład postrzeganie zapachów, smaków, doświadczanie halucynacji wzrokowych lub złudzeń percepcyjnych. Do tej grupy zalicza się również zawroty głowy.

Pacjenci mogą zobaczyć otaczające ich obiekty mniejsze niż zwykle (mikropsja) lub powiększone (makropsja) lub dostrzec zniekształcenia w kształcie i odległości elementów w otoczeniu.

Wydaje się, że aury węchowe wskazują na możliwe istnienie guza w płacie skroniowym.

Objawy autonomiczne

Takie jak zmiany częstości akcji serca, gęsia skórka lub zwiększona potliwość. Częste są również dolegliwości żołądkowo-jelitowe lub „motyle w żołądku”.

Objawy psychiczne

Na przykład déjà vu (poczucie, że już doświadczyłeś tej samej sytuacji) lub jamais vu (przeciwnie, to znaczy, że nie rozpoznajesz czegoś, czego już doświadczyłeś).

Oprócz depersonalizacji (oderwania od siebie), poczucia nierealności lub nagłego pojawienia się strachu lub niepokoju. Te dwa ostatnie objawy są związane z napadami drgawkowymi pochodzącymi z ciała migdałowatego.

Migdałki mózgowe (żółta kropka)

Zdarzają się przypadki, w których niektórzy pacjenci obserwowali swoje ciało z zewnątrz, jakby „wyszli” z niego.

Objawy utraty przytomności

Z drugiej strony, gdy napady padaczkowe związane z płatem skroniowym są złożone (z utratą przytomności) mogą trwać od 30 sekund do 2 minut. Objawy, które mogą się pojawić to:

- Uczniowie rozszerzyli się, a spojrzenie nie zostało zmienione.

- Niezdolność do reagowania na bodźce.

- Wielokrotne żucie lub połykanie, a także mlaskanie w usta.

- Dziwne i powtarzające się ruchy palców.

Objawy te mogą przekształcić się w uogólnione napady toniczno-kloniczne. Są najbardziej typowe dla epilepsji i charakteryzują się silną sztywnością ciała, po której następują niekontrolowane rytmiczne ruchy.

Po napadzie padaczkowym

Po wystąpieniu napadu padaczkowego płata skroniowego objawy, takie jak:

- Zamieszanie i trudności w mówieniu.

- Amnezja, czyli kłopoty z przypomnieniem sobie, co wydarzyło się podczas kryzysu. Możliwe, że pacjent nie wie, co się stało i nie jest świadomy, że miał atak.

- Nadmierna senność.

Rodzaje padaczki skroniowej

Istnieją dwa główne rodzaje padaczki skroniowej

Padaczka przyśrodkowego płata skroniowego

Jest to ten, który obejmuje przyśrodkowe lub wewnętrzne struktury płata skroniowego i jest najczęstszym podtypem. W rzeczywistości stanowią one 80% wszystkich epilepsji płata skroniowego.

Zwykle wpływa na hipokamp lub struktury, które są blisko niego. Zwykle jest spowodowany stwardnieniem hipokampu i jest odporny na leki.

Padaczka kory skroniowej

To ten, który obejmuje najbardziej zewnętrzną część płata skroniowego. Są one związane ze złożonymi halucynacjami, takimi jak muzyka, głosy lub krzyki oraz ze zmianami w języku.

Diagnoza

Specjaliści mogą postawić przybliżoną diagnozę na podstawie objawów, które opisują pacjenci.

Jednak w celu postawienia wiarygodnej i dokładnej diagnozy, badania mózgu metodą rezonansu magnetycznego (MRI) są wykorzystywane w celu sprawdzenia, czy występują nieprawidłowości, które mogą być związane z padaczką płata skroniowego.

Niezbędny jest również elektroencefalogram, który mierzy aktywność elektryczną mózgu. Dzięki temu możliwe będzie wykrycie, gdzie zlokalizowana jest zmieniona aktywność elektryczna.

Leczenie

Leki przeciwpadaczkowe

Zdecydowana większość pacjentów (od 47% do 60%), u których występują ogniskowe napady padaczkowe w płacie skroniowym, reaguje na leczenie lekami przeciwpadaczkowymi.

Niektóre z nowszych z mniejszą liczbą objawów wtórnych i interakcji z innymi substancjami to: okskarbazepina, gabapentyna, topiramat, pregabalina, wigabatryna itp.

Należy pamiętać, że kobiety w ciąży nie mogą przyjmować tego typu leków, ponieważ zwiększa to ryzyko wad rozwojowych u płodu. Są jednak pacjenci, którzy nie reagują na tego typu leki i mogą objawiać się problemami z pamięcią i znacznym pogorszeniem jakości życia.

Ponadto może się również zdarzyć, że skutki uboczne tych leków są zbyt uciążliwe. Niektóre z najczęstszych to zawroty głowy, zmęczenie lub przyrost masy ciała.

Stymulacja nerwu błędnego

Alternatywą dla leków i operacji jest stymulacja nerwu błędnego, która obowiązuje u pacjentów powyżej 12 roku życia. Polega na wszczepieniu stymulatora w klatkę piersiową, umieszczeniu elektrody na lewym nerwie błędnym w szyi.

Wydaje się, że to urządzenie o wysokiej częstotliwości stymulacji powoduje zmniejszenie liczby napadów o 25-28% w ciągu pierwszych 3 miesięcy. Odsetek ten wzrasta do 40% każdego roku.

Jako objawy wtórne mogą pojawić się kaszel, chrypka, parestezja, dysfagia (trudności w połykaniu) lub duszność (problemy z oddychaniem); ale tylko wtedy, gdy urządzenie jest włączone.

Co ciekawe, dokładny mechanizm, za pomocą którego stymulacja nerwu błędnego wywiera ten efekt, jest nieznana.

Interwencja chirurgiczna

Metody chirurgiczne można wybrać, jeśli padaczka jest ciężka, nie ustępuje innym leczeniem, a obszar mózgu będący przyczyną problemu jest dobrze zlokalizowany.

Obecnie, jeśli przyczyną jest stwardnienie hipokampowe, można to wykryć za pomocą MRI i rozwiązać chirurgicznie. EEG wskazywałoby również na zmienioną aktywność elektryczną w tym obszarze.

Istnieją dwa rodzaje interwencji chirurgicznych w zależności od lokalizacji pochodzenia padaczki: lobektomia przednia skroniowa i hipokampektomia migdałków.

Po tego typu interwencji stwierdzono, że 70% pacjentów było bez napadów, bez istotnych późniejszych powikłań. Nawet w badaniu, w którym wykonali hipokampektomię migdałków, odsetek dobrych wyników wyniósł 92%.

Rokowanie pacjenta

W porównaniu z populacją ogólną pacjenci z padaczką płata skroniowego mają wyższy poziom zachorowalności i śmiertelności. Może to mieć związek z wyższym wskaźnikiem wypadków, jakie mają te osoby, gdy wchodzą w kryzys i tracą przytomność.

Z drugiej strony, ci pacjenci mają 50-krotnie większe ryzyko wystąpienia nagłej śmierci z powodu „nagłej niespodziewanej śmierci w przebiegu padaczki”. Czynnikiem ryzyka jest występowanie uogólnionych napadów toniczno-klonicznych.

Jednak wraz z zabiegiem chirurgicznym to ryzyko śmierci zmniejszyłoby się, czyniąc śmiertelność porównywalną do śmiertelności w populacji ogólnej. Dobrym wskaźnikiem poprawy stanu pacjenta jest brak napadów padaczkowych po 2 latach od wykonania zabiegu chirurgicznego.

Pacjenci z padaczką skroniową mogą również cierpieć na problemy z pamięcią i nastrojem (zaburzenia afektywne, skłonności samobójcze …). To pogarsza ich jakość życia, wielu pacjentów decyduje się na izolację.

Dlatego ważne jest, aby pacjenci z padaczką zgłaszali się do poradni neuropsychologicznych. W związku z tym dąży się do jak największego utrzymania zdolności poznawczych, emocji i funkcjonalności osoby w jej codziennym życiu.

Bibliografia

1. Acharya, V., Acharya, J. i Lüders, H. (1998). Węchowe aury epileptyczne. Neurology, 51 (1), 56–61.
2. Cornejo Ochoa, JW i Toro Pérez, ME (2011). Padaczka płata skroniowego. Kubańska Liga Przeciw Padaczce.
3. Téllez-Zenteno, JF i Ladino, LD (2013). Padaczka przejściowa: aspekty kliniczne, diagnostyczne i lecznicze. Rev Neurol, 56 (4), 229-242.
4. Padaczka skroniowa. (sf). Pobrane 30 grudnia 2016 r. Z Epilepsy Foundation: epilepsy.com.
5. Padaczka skroniowa. (29 kwietnia 2014). Uzyskane z Medscape: emedicine.medscape.com.
6. Tymczasowe napady płata. (25 czerwca 2014). Pobrane z MayoClinic: mayoclinic.org.