ZESPÓŁ CUSHINGA: OBJAWY, PRZYCZYNY, LECZENIE - ODŻYWIANIE - 2025

Zespół Cushinga to rzadka choroba spowodowana nadmiarem hormonu kortyzolu w organizmie. Kortyzol to hormon wytwarzany przez nadnercza, który jest uwalniany w stresujących sytuacjach, takich jak strach, choroba itp.

Kiedy organizm jest poddawany działaniu wysokiego poziomu kortyzolu przez długi czas, może pojawić się wiele charakterystycznych objawów zespołu Cushinga lub hiperkortyzolizmu: podwyższone ciśnienie krwi, przyrost masy ciała, utrata masy kostnej, zmiany skórne, m.in. inni,

Zespół Cushinga jest rzadką patologią, która może być spowodowana wieloma różnymi czynnikami, takimi jak guzy nadnerczy, nadmierna produkcja hormonu adrenokortykotropowego (ACTH), ekspozycja na leki glukokortykoidowe itp.

Na ogół stosuje się różne testy i analizy laboratoryjne, aby potwierdzić obecność zespołu Cushinga, ponieważ zróżnicowane objawy nie pozwalają na precyzyjną diagnozę kliniczną.

Jeśli chodzi o leczenie, najskuteczniejsze interwencje to te, które mają na celu kontrolę lub eliminację przyczyn etiologicznych: usunięcie guzów, usunięcie nadnerczy, wstrzymanie leczenia itp.

Charakterystyka zespołu Cushinga

Zespół Cushinga lub hiperkortyzolizm jest patologią typu endokrynologicznego lub metabolicznego (CSRF, 2016) i można go zdefiniować jako zespół objawów i oznak wynikających z utrzymującego się i nieprawidłowego podwyższenia poziomu kortyzolu we krwi.

Dlatego zespół Cushinga rozwija się, gdy poziom kortyzolu jest nienormalnie wysoki. Chociaż może to wynikać z różnych czynników, jednym z najczęstszych jest nadmierne spożycie leków glukokortykoidowych.

Do najbardziej charakterystycznych cech zespołu Cushinga należy zwiększenie masy ciała w górnej części ciała, zaokrąglona twarz i skłonność do powstawania siniaków.

Co to jest kortyzol?

Kortyzol to rodzaj hormonu należącego do grupy glukortykoidów, ponieważ odgrywa znaczącą rolę w metabolizmie białek i węglowodanów.

Glukorotykoidy przyczyniają się do produkcji tłuszczów jako źródła energii, zwiększają przepływ krwi, a także stymulują między innymi reaktywność organizmu,

W szczególności kortyzol jest wytwarzany przez korę nadnerczy i jest znany jako „hormon stresu” (Carlson, 2010), ponieważ jest uwalniany w stresujących sytuacjach.

W szczególności kortyzol pomaga utrzymać poziom ciśnienia krwi, zmniejsza odpowiedź zapalną układu odpornościowego, reguluje metabolizm białek, węglowodanów czy tłuszczów.

Ponadto kortyzol pozwala organizmowi reagować na stresujące wymagania środowiskowe, wytwarzając wystarczającą ilość energii, aby utrzymać podstawowe funkcje organizmu.

Jednak gdy różne stany powodują przedłużoną ekspozycję tkanek organizmu na podwyższony poziom kortyzolu, mogą pojawić się różne schorzenia, w tym zespół Cushinga.

Statystyka

Zespół Cushinga jest rzadkim schorzeniem (Healthline, 2016).

Pomimo tego, że istnieje niewiele danych statystycznych dotyczących występowania tego zespołu, szacuje się, że występuje on z częstością jednego przypadku na 50 000 osób (NHS, 2015).

Zespół Cushinga może dotknąć każdego, ale najczęściej występuje u dorosłych w wieku od 20 do 50 lat (Healthline, 2016). Ponadto kobiety są trzy razy bardziej narażone na to niż mężczyźni (NHS, 2015).

Objawy

Oznaki i objawy spowodowane zespołem Cushinga mogą się różnić u osób dotkniętych chorobą.

U niektórych osób wystąpią tylko niektóre objawy lub kilka z nich w łagodny sposób, na przykład przybieranie na wadze. Jednak w innych cięższych przypadkach zespołu Cushinga osoby dotknięte chorobą mogą mieć prawie wszystkie charakterystyczne objawy choroby (Nieman i Swearingen, 2016).

Najbardziej charakterystyczne i powszechne objawy zespołu Cushinga to (Nieman i Swearingen, 2016):

• Przyrost masy ciała (bardziej zauważalny w obszarach tułowia).
• Podwyższone ciśnienie krwi lub nadciśnienie.
• Zmiany nastroju, koncentracji i / lub pamięci.

Oprócz tego zaobserwowano również inne objawy, które często występują w tej patologii:

• Okrągła twarz.
• Wzrost procentowej zawartości tłuszczu w okolicach szyi i głowy.
• Utrata masy ciała i zmniejszenie masy mięśni rąk i nóg.
• Wolniejszy wzrost w przypadku populacji pediatrycznej.

Z drugiej strony zespół Cushinga może również generować różne objawy na poziomie skóry i kości:

• Kontuzje lub małe rany na skórze, które mają tendencję do powolnego postępu.
• Fioletowe i różowe znaczenia na brzuchu, udach, pośladkach, ramionach lub piersiach.
• Osłabienie kości
• Zwiększone prawdopodobieństwo złamań.

Ponadto zespół Cushinga u kobiet wywołuje określone oznaki i objawy:

• Nadmierny porost włosów na twarzy, szyi, klatce piersiowej, brzuchu lub mięśniach.
• Brak lub nieregularne miesiączki.

W przypadku mężczyzn może również powodować:

• Zmniejszona płodność.
• Zmniejszony apetyt na seks.
• Zaburzenie erekcji.

Oprócz tych różnorodnych objawów możliwe jest również, że w wyniku cierpienia na tę patologię wystąpią kolejne rzadziej występujące zdarzenia medyczne:

• Nawracające zmęczenie i zmęczenie.
• Bezsenność.
• Cienka skóra i rozstępy.
• Trądzik.
• Łysienie.
• Obrzęk stóp i nóg
• Osłabienie mięśni.
• Podwyższony poziom glukozy we krwi, cukrzyca.
• Zwiększone uczucie pragnienia i oddawania moczu.
• Drażliwość, niepokój, uczucie depresji.

Przyczyny

Zespół Cushinga, jak zauważyliśmy powyżej, występuje, gdy nasz organizm jest narażony na nadmierny lub nienormalnie wysoki poziom kortyzolu przez długi czas.

W wielu przypadkach zespołu Cushinga osoby, które na niego cierpią, zwykle wykazują objawy w wyniku przyjmowania leków zawierających hormony glukokortykoidowe, takich jak niektóre leki na astmę, zapalenie stawów, toczeń itp. (Massachusetts General Hospital, 2016).

W innych przypadkach charakterystyczne objawy zespołu Cushinga powstają w wyniku braku równowagi w produkcji kortyzolu. Ponadto niektóre osoby cierpiące na alkoholizm, depresję, lęki napadowe lub niedożywienie mogą również mieć podwyższony poziom kortyzolu (Massachusetts General Hospital, 2016).

Leki kortykosteroidowe

Długotrwałe przyjmowanie kortykosteroidów w dużych dawkach może zwiększyć poziom kortykolu i zaburzyć jego produkcję.

Doustne kortykosteroidy są stosowane w leczeniu niektórych chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń i aspa, lub mają działanie immunosupresyjne (Mayo Clinic, 2013).

Jednym z tych leków jest prednizon, który ma taki sam wpływ na organizm jak kortyzol wytwarzany przez organizm. Ponieważ konieczne jest stosowanie go w dużych dawkach, mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak zespół Cushinga spowodowany nadmiarem kortyzolu (Mayo Clinic, 2013).

Oprócz doustnych kortykosteroidów, zespół Cushinga może również wystąpić w związku ze stosowaniem kortykosteroidów do wstrzykiwań, takich jak te, których celem jest zmniejszenie bólu stawów, bólu pleców itp. (Klinika Mayo, 2013).

Inlate steroidy (leczenie astmy) i płyny steroidowe (leczenie egzemy) rzadziej powodują zespół cushinga (Mayo Clinic, 2013).

Brak równowagi w produkcji kortyzolu

Zespół Cushinga może również rozwinąć się w wyniku wysokiej produkcji kortyzolu przez organizm.

W takim przypadku zespół Cushinga może być spowodowany zwiększeniem produkcji kortyzolu przez nadnercza lub nadprodukcją hormonu adrenokortykotropowego, odpowiedzialnego za kontrolowanie produkcji kotizolu.

Niektóre z warunków, które są związane z nadprodukcją kortyzolu, to (Massachusetts General Hospital, 2016):

• Guz przysadki mózgowej (gruczolak przysadki ): guz znajdujący się w przysadce mózgowej stymuluje produkcję hormonu adrenokortykotropowego (ACTH), który z kolei stymuluje nadnercza, zwiększając produkcję kortyzolu. Generalnie gruczolaki są łagodne lub nienowotworowe i występują częściej u kobiet niż u mężczyzn, w stosunku 5: 1. Kiedy zespół Cushinga wynika z tego zaburzenia, nazywa się to chorobą Cushinga.
• Zespół ektopowego ACTH: obecność niektórych guzów (łagodnych lub złośliwych) poza przysadką mózgową może zwiększać produkcję hormonu adrenokortykotropowego (ACTH), a tym samym poziom kortyzolu.
• Pierwotna patologia nadnerczy : niektóre nieprawidłowości w nadnerczach, takie jak guzy nowotworowe lub raki, mogą zwiększać uwalnianie różnych hormonów, takich jak kortyzol.
• Rodzinny zespół Cushinga : Chociaż większość przypadków zespołu Cushinga nie ma komponentu dziedziczenia, niektórzy ludzie mają genetyczną predyspozycję do rozwoju guzów w gruczołach wydzielających kortyzol.

Diagnoza

Nie wszystkie osoby dotknięte zespołem Cushinga mają te same objawy i przebieg, poza nadciśnieniem i przyrostem masy ciała są to częste schorzenia w populacji ogólnej, dlatego precyzyjne i kliniczne rozpoznanie zespołu Cushinga może być skomplikowane (Nieman & Swearingen, 2016).

Specjaliści medyczni często wykorzystują różne testy diagnostyczne i laboratoryjne, aby określić zarówno obecność zespołu, jak i przyczynę etiologiczną (Nieman i Swearingen, 2016).

Najczęściej stosowanymi testami diagnostycznymi są te, które mierzą poziom wolnego kortyzolu w dobowym moczu, krwi i ślinie (Hiszpańskie Towarzystwo Endokrynologii Dziecięcej, 2016).

Ponadto możliwe jest również określenie nadmiernej produkcji kortyzolu przez organizm za pomocą testu supresji deksametezonem. Do określenia stężenia kortyzolu poprzez jego regulację stosuje się lek doustny (Nieman i Swearingen, 2016).

Chociaż testy te są najczęstsze, nie zawsze rzetelnie diagnozują zespół Cushinga, głównie dlatego, że może być on spowodowany różnymi patologiami medycznymi (Nieman i Swearingen, 2016).

Dlatego zwykle stosuje się inne procedury diagnostyczne, takie jak (Spanish Society of Pediatric Endocrinology, 2016):

• Oznaczanie stężeń ACTH w osoczu metodą immunoradiometrii.
• Test bodźca CRH.
• Tomografia komputerowa nadnerczy.
• Przysadkowy jądrowy rezonans magnetyczny.

Leczenie

Leczenie zespołu Cushinga zależy zasadniczo od przyczyny nadmiaru kortyzolu.

Jeśli przyczyna jest związana z ciągłym przyjmowaniem kortykosteroidów stosowanych w leczeniu innych schorzeń, lekarze mogą zmniejszać dawki do czasu ustąpienia objawów zespołu Cushinga.

W przypadku obecności guzów jako czynnika etiologicznego zespołu Cushinga można zastosować interwencje takie jak chirurgia, radioterapia, chemioterapia, immunoterapia itp.

Dlatego leczenie zespołu Cushinga może obejmować:

a) Zmniejszenie dawki kortykosteroidów.

b) Leczenie chirurgiczne: operacja przysadki, adrenalektomia, usunięcie guza wytwarzającego ACTH.

c) Radioterapia, chemioterapia, immunoterapia.

d) Leczenie farmakologiczne w celu obniżenia poziomu kortyzolu.

Bibliografia

1. Cleveland Clinic. (2016). Zespół Cushinga. Otrzymane z Cleveland Clinic.
2. Healthline. (2016). Zespół Cushinga . Uzyskane z Healthline Media.
3. Szpital Massachusetts General Hospital. (2016). Informacje Cushinga. Otrzymano z Neuroendocrine Clinical Center.
4. Klinika majonezu. (2016). Zespół Cushinga. Otrzymane z Mayo Clinic.
5. NHI. (2013). Zespół Cushinga. Otrzymane z National Institute of Neurological Disorders and Stroke.
6. NHS. (2015). Zespół Cushinga. Otrzymane od NHS.
7. Niema, L. i Swearingen, B. (2016). Zespół Cushinga i choroba Cushinga. Towarzystwo pituirary.
8. NIH. (2012). Zespół Cushinga. Uzyskane z National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases.
9. Stowarzyszenie Pituitary Network. (2016). Zespół Cushinga. Uzyskane od Stowarzyszenia Pituitary Network.
10. Hiszpańskie Towarzystwo Endokrynologii Dziecięcej. (2016). Zespół Cushinga.